افتادگی رحم که تحت عنوان پرولاپس رحم نیز خوانده میشود، به عنوان مشکلی شایع در میان بانوان به شمار میرود. درباره این بیماری شایعات نادرستی وجود دارد. به عنوان مثال بسیاری از بانوان بر این باور هستند که این عارضه تنها با افزایش سن و یا به دلیل زایمان طبیعی اتفاق خواهد افتاد. به طور کلی میتوان گفت که پرولاپس یک بیماری گسترده است که دلایل زیادی دارد. این مشکل ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد و حتی احتمال این که دختران جوان را نیز درگیر کند، زیاد است. البته اگر هر بیماری به موقع تشخیص داده شود و درمانهای لازم در اسرع وقت آغاز گردد، بهبود مییابد. برای آشنایی بیشتر با این عارضه تا پایان با ما همراه باشید.
مراحل افتادگی رحم
افتادگی از درجات مختلفی برخوردار است که با توجه به این درجات پزشک نیز درمانهای گوناگونی را تجویز میکند. درجات افتادگی به شرح زیر است.
1. درجه اول: در درجه اول دهانهی رحم داخل واژن خواهد افتاد.
2. درجه دوم: در این مرحله دهانه رحم تا دهانهی واژن آویزان خواهد شد.
3. درجه سوم: دهانه رحم از واژن خارج میگردد.
4. درجه چهارم: رحم به طور کامل از قسمت واژن خارج میگردد که به آن پروکیدنتیا نیز میگویند.
علائم افتادگی رحم چیست؟
اگر افتادگی در بانوان جزئی باشد معمولاً علامت خاصی ندارد، اما اگر متوسط و شدید باشد فرد با علائم زیر مواجه خواهد شد که عبارتند از:
· خونریزی از واژن
· افزایش ترشحات واژن
· بروز مشکلات در برقراری رابطه جنسی
· احساس سنگینی یا کشش در لگن
· یبوست
· مبتلا شدن به عفونتهای مکرر مثانه
· مشکل در تخلیه ادرار مثانه
· کمردرد
· ناراحتی هنگام راه رفتن
· داشتن احساسی همانند زمانی که روی توپ نشستهاید.
· مشاهده رحم یا دهانه رحم که از قسمت واژن بیرون زده است.
در صورت مواجه شدن با علائم فوق باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید و تحت درمان قرار بگیرید. در صورتی که به این علائم توجه نکنید، ممکن است عملکرد جنسی و کارکرد اندامهایی همچون مثانه و روده شما با اختلال مواجه شود.
بیشتر بدانید: پارگی رحم
علل افتادگی رحم
پرولاپس رحم به دلایل گوناگونی اتفاق میافتد که شامل موارد زیر میشود.
· بارداری
· افزایش سن علیالخصوص پس از یائسگی
· کاهش سطح هورمون استروژن در بدن
· عوامل مرتبط با زایمان همچون زایمان طبیعی، بالا بودن وزن نوزاد و ضربه
· بلند کردن اشیا سنگین
· منقبض شدن عضلات شکم در هنگام مدفوع
· سرفههای مزمن
· جراحی لگن
· عوامل ژنتیکی که سبب ضعیف شدن بافتهای پیوندی میشوند.
بیشتر بدانید: تفاوت فیبروم و کیست تخمدان
چگونه افتادگی رحم تشخیص داده میشود؟
پزشک علائم بیمار را بررسی کرده و معاینات لگن را به طور کامل انجام میدهد و پس از ارزیابی تمامی جوانب، میتواند افتادگی رحم را تشخیص بدهد. همچنین پزشک از دستگاهی به عنوان اسپکولوم برای مشاهده داخل واژن استفاده میکند و به کمک آن کانال رحم و واژن را به طور کامل بررسی خواهد کرد. این معاینات میتواند در حالت ایستاده و یا خوابیده انجام گردد. پزشک برای اطلاع دقیق از میزان شدت افتادگی، انجام سونوگرافی و یا MRI توصیه میکند. اگر میزان افتادگی پیشرفته و از نوع درجه ۴ باشد، پزشک با مشاهده بیرون زدگی رحم از واژن به راحتی میتواند بیماری را تشخیص بدهد.
پیشگیری از افتادگی رحم
اگر چه درمان این بیماری به شدت و مرحله آن بستگی دارد؛ اما انجام برخی اقدامات و رفتارها، خطر ابتلا به آن را کاهش میدهد و حتی از پیشرفت آن جلوگیری میکند. به عنوان مهمترین اقدامات پیشگیرانه رای جلوگیری از ابتلا به این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
· درمان و پیشگیری از یبوست
· انجام تمرینات عضلات لگنی به صورت صحیح و منظم
· اجتناب از برداشتن اشیا سنگین و استفاده نمودن از تکنیکهای درست برای انجام این کار
· درمان سرفههای مزمن
· جلوگیری از بالا رفتن وزن از طریق ورزش و رعایت رژیم غذایی
· جایگزین نمودن هورمون استروژن در ایام یائسگی
· کاهش مصرف سیگار، در صورت ترک کردن سیگار میزان سرفههای شما کاهش یافته و بدین طریق فشار وارد شده به عضلات لگن نیز کمتر میشود.
درمان افتادگی رحم
معمولاً افتادگی تا درجه سوم ممکن است بدون درمان پس از مدتی برطرف شود، اما در صورت شدیدتر شدن این بیماری باید اقدامات لازم را جهت درمان انجام دهید. درمان پرولاپس رحم شامل موارد زیر میشود.
1. پساری واژنی: در این روش پزشک از یک وسیله به نام پساری استفاده میکند تا رحم را در موقعیت خود نگه دارد.
2. جراحی: یکی از روشهای درمان افتادگی از طریق شکم و یا واژن جراحی است. اگر فرد قصد باردار شدن در آینده را داشته باشد از آنجایی که طی جراحی ممکن است بافتهای ترمیم شده از بین بروند، انجام جراحی توصیه نمیشود.
ورزش برای درمان افتادگی رحم
اگر افتادگی از نوع خفیف باشد، با ورزش، کنترل وزن و اجتناب نمودن از بلند کردن اجسام سنگین میتوان آن را برطرف نمود. انجام تمرینات عضلات لگنی نقش موثری در درمان این مشکل دارد. در هر زمان و مکانی میتوانید این تمرینات را انجام دهید تا عضلات کف لگن خود را به سرعت تقویت کنید.
دارو برای درمان افتادگی رحم
پماد استروژن برای درمان افتادگی رحم تجویز میشود. البته در این زمینه میتوان از شیافهایی که وارد قسمت واژن میشوند نیز کمک گرفت. شیافها نقش مهمی در ترمیم بافت واژن و همچنین بازیابی قدرت آنها دارند. اما استفاده از استروژن برای بانوانی که در دوران یائسگی قرار دارند انتخاب مناسبتری است.
رژیم غذایی
از آنجایی که اضافه وزن و چاقی خطر ابتلا به پرولاپس را افزایش میدهد و از طرفی نیز احتمال افتادگی مجدد را بالا میبرد، توصیه میکنیم که یک رژیم غذایی سالم روزانه را انتخاب کنید. در صورتی که مبتلا به افزایش وزن هستید، برای لاغری خود چارهای بیندیشید. در طول روز از انواع پروتئینها، ویتامینها، سبزیجات و میوهجات استفاده کنید.
افتادگی رحم و بارداری
احتمال ابتلا به پرولاپس رحم در دوران بارداری بسیار پایین است و از بین هر ۱۰ الی ۱۵ هزار بارداری در سطح جهان ممکن است یک نفر با این مشکل مواجه شود. در صورتی که این عارضه در ایام بارداری اتفاق بیفتد، میتواند بسیار خطرناک باشد. بانوانی که هنگام بارداری با این بیماری مواجه میشوند میتوانند زایمان طبیعی را انجام دهند، اما قطعاً انجام سزارین گزینه ایمنتر و بهتری است.
آیا افتادگی رحم باعث نازایی میشود؟
اگر چه انجام جراحی برای بانوان مبتلا به این عارضه که در آینده قصد باردار شدن دارند پیشنهاد نمیشود، اما پرولاپس به تنهایی سبب نازایی نخواهد شد. اگر نسبت به درمان افتادگی در درجات اولیه اقدام نمایید، متوجه عوارض کمتری خواهید شد. بنابراین در صورت بروز هر گونه علائم به پزشک مراجعه کرده و درمان خود را آغاز کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر برای دفع ادرار و مدفوع خود دچار انسداد و مشکل شدهاید و پرولاپس شما از نوع درجه ۴ است، یعنی شاهد خارج شدن رحم از واژن خود هستید باید هر چه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه نمایید. از طرفی نیز اگر با هر یک از علائم زیر مواجه شدهاید آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
· احساس و یا مشاهده نمودن دهانه رحم در نزدیکی دهانه واژن
· احساس خروج چیزی از واژن
· احساس ناراحتی مداوم در هنگام دفع مدفوع و یا ادرار
· داشتن کمردرد در هنگام راه رفتن
چه اقداماتی باید برای ملاقات با پزشک انجام دهیم؟
مهمترین اقداماتی که هنگام ملاقات با پزشک باید انجام دهید به شرح زیر است.
· درباره تمامی نشانهها و علائمی که طی مدتی طولانی از آنها رنج بردهاید، با پزشک خود صحبت کنید.
· پزشک را از مصرف تمامی داروها، مکملها و ویتامینهای خود و همچنین مقدار دوز آنها مطلع کنید.
· با پزشک خود درباره عوامل استرسزا، تغییرات اخیر زندگی و سوابق پزشکیتان صحبت کنید.
· لیست تمامی سوالات خود را آماده کنید تا آنها را فراموش نکنید.
بیشتر بدانید: سارکوم رحم
آیا افتادگی رحم چندین مرتبه اتفاق میافتد؟
معمولاً درمان افتادگی رحم تاثیرگذار خواهد بود. در صورتی که پرولاپس شما درمان شده باشد نیز احتمال این که مجدد به آن مبتلا شوید وجود دارد. ابتلای مجدد به پرولاپس معمولاً در بانوان چاق و بانوان کمتر از ۶۰ سال رخ میدهد. اگر مجدداً به این بیماری مبتلا شدهاید، به پزشک مراجعه کرده تا بتوانید از پیشرفت آن جلوگیری نمایید.
نتیجه گیری
افتادگی رحم به دلایل گوناگونی اتفاق میافتد و مراحل و درجات متفاوتی دارد. درمان پرولاپس با توجه به درجات این بیماری متفاوت است. آخرین راه درمان افتادگی، جراحی است که معمولاً برای بانوانی که دیگر قصد بارداری ندارند انجام میشود. اگر علائم این بیماری را دارید و یا این که به آن مشکوک هستید، میبایست به پزشک مراجعه نمایید. پزشک پس از تشخیص این بیماری درمانهای لازم را تجویز میکند. برای درمان پرولاپس رحم پزشکی حاذق و باتجربه را انتخاب کنید.
سوالات متداول
１. برای تشخیص و درمان پرولاپس رحم باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟ متخصص اورولوژی و متخصص زنان و زایمان از بهترین پزشکان برای تشخیص و درمان این بیماری هستند.
２. در حال حاضر هزینه جراحی افتادگی رحم چقدر است؟ هزینه این جراحی به عوامل گوناگونی مانند نوع درمان، میزان مهارت پزشک و شدت بیماری بستگی دارد؛ بنابراین نمیتوان برای این جراحی هزینه مشخصی را تعیین نمود.３. آیا دختران نیز به پرولاپس رحم مبتلا میشوند؟ بله، هر چند که احتمال ابتلای دختران به پرولاپس اندک است، اما در برخی موارد انجام دادن ورزشهای سنگین مانند وزنهبرداری و ووشو سبب بروز این مشکل میشود. از طرفی نیز دخترانی که سقطهای غیرمجاز و غیرقانونی دارند، در معرض ابتلا به افتادگی رحم قرار میگیرند
