ترشحات واژن یک فرآیند طبیعی و فیزیولوژیکی بدن است که نقش مهمی در بهبود امکان برقراری رابطه جنسی دارد. با این حال در برخی موارد ممکن است در اثر برخی عوامل مختلف، حجم ترشحات در واژن افزایش پیدا کرده یا تغییراتی در رنگ و بوی آن ایجاد گردد. پزشکان متخصص در این حوزه با ارزیابی کامل ترشحات دستگاه تناسلی، انواع مختلفی از اختلالات و بیماری‌های رایج که برای بانوان رخ می‌دهد را تشخیص خواهند داد. اگر شما نیز با مشکلاتی از قبیل ترشح بیش‌از اندازه با رنگ و بوی نامطبوع از داخل واژن خود مواجه شده‌اید، توصیه می‌کنیم که تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
ترشحات واژن چیست؟
به مایع شفاف و سفیدی که از بخش داخلی واژن بانوان خارج می‌شود، ترشحات واژن می‌گویند. ترشحات معمولا از دهانه رحم و واژن تولید می‌شوند و حاوی سلول‌ها یا باکتری‌های مختلف هستند. هدف از تولید این ترشحات، روان کردن واژن، حذف باکتری و کاهش بروز عفونت‌هایی است که در این ناحیه بروز پیدا می‌کنند. تولید ترشحات مختلف از واژن، یک فرآیند طبیعی است. در صورتی که تغییرات قابل‌توجهی در رنگ و بوی این ترشحات ایجاد گردد، ممکن است نشانه‌ای از بروز عفونت یا بیماری در بانوان تلقی شود.
انواع ترشحات واژن
ترشحات واژن دارای انواع مختلفی است و غالبا در دوره‌های مختلفی برای بانوان رخ می‌دهد. در بخش زیر انواع ترشحات دستگاه تناسلی ذکر می‌شود:
• شفاف و آبکی: در دوره تخمک گذاری، ترشحات واژن معمولا شفاف‌تر هستند و رطوبت بیشتری دارند. این ترشحات در هنگام تحریک جنسی یا بارداری نیز مشاهده می‌شوند.
• ترشحات سفید: ترشحات سفید رنگ معمولا در هنگام آغاز یا پایان چرخه قاعدگی ایجاد می‌شوند. به طور معمول، این ترشحات حالت غلیظ و چسبنده دارند و حتی ممکن است بدون بو باشند.
• قهوه‌ای یا خونی: ترشحات قهوه‌ای یا خونی در طول دوره یا بلافاصله بعد از چرخه قاعدگی ایجاد می‌شوند. در برخی موارد ممکن است که در بین قاعدگی‌ها مقدار کمی ترشحات خونی را مشاهده کنید که غالبا با نام لکه بینی شناخته می‌شود. اگر لکه بینی در دوره پریود و یا بعد از رابطه جنسی قبلی رخ دهد، ممکن است نشانه‌ای از بارداری تلقی شود.
• زرد یا سبز: ترشحات مایل به رنگ زرد یا سبز تیره که ویژگی‌هایی همچون غلظت بالا، ضخامت زیاد یا همراه با بوی نامطبوع را دارا است، بیانگر مراجعه فوری بیمار به متخصص مراقبت‌های بهداشتی است؛ چراکه این وضعیت برای بانوان نرمال نمی‌باشد.
بیشتر بدانید: قاعدگی دردناک (دیسمنوره)
علت بوی ترشحات واژن
علت بوی ترشحات واژن تنها یک مورد نیست بلکه عوامل مختلفی ممکن است در بروز این وضعیت موثر باشند. ازجمله دلایل اصلی ایجاد بوی نامطبوع در ترشحات ناحیه واژن شامل موارد زیر است:
· واژینوز باکتریایی (BV): واژینوز باکتریایی یکی از رایج‌ترین دلایل بوی ترشحات واژن است. 15 تا 50 درصد از زنان در سنین باروری این اختلال را تجربه خواهند کرد.
· تریکومونیازیس: تریکومونیازیس نوعی عفونت مقاربتی غیر ویروسی (STI) است که بسیاری از بانوان ممکن است به آن دچار شده باشند. این اختلال نیز معمولا با ایجاد ترشحاتی با بوی نامطبوع در واژن خود را نشان می‌دهد.
· تغییرات هورمونی: تغییر بوی ترشحات در طول چرخه قاعدگی با تغییرات هورمونی از دیگر دلایل بروز این اختلال است. این وضعیت ممکن است در طول دوره یائسگی و در سال‌های پس از یائسگی نیز رخ دهد.
· عفونت‌ها: اگر در ترشحات خود بویی همچون آمونیاک را احساس کردید، ممکن است به عفونت ادراری مبتلا شده باشید. در صورتی که عفونت ادراری سریعاً درمان نشود، ممکن است مشکلات جدی‌تری علاوه بر بوی نامطبوع در ترشحات ایجاد کند. عفونت قارچی واژن نیز یکی دیگر از عوامل رایج در بروز این مشکل می‌باشد.
· رابطه جنسی: برخی افراد بلافاصله پس از رابطه جنسی بوی نامطبوعی از ترشحات در واژن خود احساس می‌کنند که این نشانه‌ای از بروز واژینوز باکتریایی است. در حین برقراری رابطه جنسی، مایع منی با مایع واژن ترکیب می‌شود و احتمال افزایش بوی نامطبوع ترشحات را افزایش می‌دهد. استفاده از برخی از روان کننده‌ها برای بهبود کیفیت رابطه جنسی نیز می‌تواند تاثیرات منفی بر PH واژن بگذارند و بوی نامناسبی در ترشحات بانوان ایجاد کنند.
· پوشش نامناسب: پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان، احتمال تعریق نواحی مختلف بدن ازجمله واژن را افزایش می‌دهد. با تعریق مداوم بدن، ترشحات واژن نیز بوی نامطبوعی به خود گرفته و در نهایت منجر به بروز عفونت خواهد شد.
· تامپون جا مانده: گروهی از بانوان در دوران قاعدگی از تامپون استفاده می‌کنند. در صورتی که تامپون در فضای درونی واژن جا مانده باشد، ممکن است با گذشت زمان بوی نامطبوعی به خود بگیرد و باعث ایجاد ترشحاتی با بوی بد در ناحیه واژن شود.
تغییرات ترشحات واژن در دوران های مختلف
ترشحات واژن در طول دوره‌های مختلف زندگی بانوان و در طول مدت قاعدگی دچار تغییراتی می‌شوند. این تغییرات به‌صورت طبیعی رخ می‌دهند و هورمون‌ها، سن، وضعیت سلامت جسمانی و بارداری نیز در وقوع آن موثر هستند. در طول چرخه قاعدگی، ترشحات به طور منظم دچار تغییر می‌شوند. در روزهای قبل از تخمک‌گذاری، معمولا ترشحات شفاف، کمی چسبناک و فاقد بو هستند.
این ترشحات وظیفه تسهیل حرکت اسپرم را نیز دارند. در زمان تخمک‌گذاری ترشحات ناحیه واژن شفاف هستند. به عبارتی دیگر، ترشحات حالت سفیده تخم‌مرغ خام را دارند و سطح استروژن در آن‌ها به بالاترین میزان خود می‌رسد. در روزهای پس از تخمک‌گذاری معمولا ترشحات چسبناک‌تر و کم‌حجم‌تر می‌شوند اما با نزدیکی به روزهای قبل از قاعدگی، رنگ آن‌ها کمی تیره‌تر می‌شوند.
علت ترشحات غیرطبیعی واژن
خارج شدن ترشحات غیرطبیعی از واژن، معمولا دلایل مختلفی دارد. پزشکان بر این باورند که ترشحات واژن امری طبیعی است اما اگر این ترشحات در خصوصیات خود، اعم از رنگ، بو و حجم تفاوت‌های قابل توجهی با نوع طبیعی داشته باشند، احتمال وجود یک اختلال در سلامت بانوان وجود دارد. رایج‌ترین دلایل ترشحات غیرطبیعی از واژن به شرح زیر است:
• عفونت قارچی
• عفونت باکتریایی
• عفونت‌های مربوط به دستگاه تناسلی
• اختلالات مقاربتی
• پوشیدن لباس‌های نامناسب، تنگ و چسبان
• قرارگرفتن در دوران یائسگی
• بارداری
• سرطان دهانه رحم و تخمدان
• التهابات دهانه رحم
• عدم رعایت بهداشت
تشخیص ترشحات غیر طبیعی واژن
روش‌های مختلفی برای تشخیص علل بروز ترشحات غیر طبیعی واژن در بانوان وجود دارد که پزشک می‌تواند به کمک ریشه یابی این اختلال، راه حل درمانی مناسبی برای آن مد نظر قرار دهد. ترشحات غیرطبیعی در واژن معمولا با روش‌های زیر تشخیص داده می‌شوند:
• معاینات تخصصی و فيزيکی واژن و لگن توسط پزشک
• انجام تست پاپ اسمیر
• انجام تست کشت باکتری
بیشتر بدانید: تفاوت پاپ اسمیر و کولپوسکوپی
مراقبت‌های خانگی برای ترشحات واژن
اگر شما نیز دچار ترشحات شدید و همراه با بوی نامطبوع در واژن شده‌اید، می توانید به کمک روش‌های خانگی زیر، اثرات بروز این اختلال را کاهش دهید:
· رژیم پروبیوتیکی: مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک همچون گروهی از لبنیات‌ها، یکی دیگر از روش‌های خانگی برای کاهش بوی نامطبوع ترشحات در واژن است. این ماده علاوه‌بر تامین نیاز‌های بدن، در پیشگیری از بروز برخی عفونت‌های واژن، به‌ویژه عفونت‌های مخمری نیز نقش موثری دارد.
· کاهش مصرف شکر: مصرف غذاهای شیرین، باعث رشد بیش از حد عفونت‌های واژن را افزایش می‌شود و در ایجاد بوی بد ترشحات ناحیه واژن نیز نقش موثری خواهد داشت. در نتیجه توصیه می‌شود که بانوان میزان مصرف شکر و مواد غذایی شیرین را کاهش دهند.
· تامین آب مورد نیاز بدن: نوشیدن آب نیز تا حدودی مانع از ایجاد بوی نامطبوع در ترشحات واژن می‌شود. بنابراین بهتر است که بانوان سطح آب مورد نیاز بدن خود را تامین کنند. هیدراته بودن بدن از رشد بیش از حد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند و سطح تعریق آن را کاهش می‌دهد.
· اجتناب از پوشیدن لباس تنگ: از پوشیدن لباس‌های جذب و تنگ خودداری نموده و تا حد امکان از لباس‌های پنبه‌ای استفاده کنید. با این روش مدت زمان ماندگاری رطوبت در ناحیه واژن کاهش پیدا می‌کند.
· رعایت بهداشت: برای رعایت بهداشت فردی، به طور منظم دوش بگیرید و از صابون ملایم، بدون عطر و آب گرم برای تمیز کردن ناحیه تناسلی استفاده کنید. پس از ورزش، بلافاصله حمام نموده و لباس زیر خود را تعویض کنید تا احتمال رشد باکتری ناشی از تعریق در واژن کاهش پیدا کند.
درمان ترشحات غیرطبیعی واژن
برای درمان ترشحات غیرطبیعی واژن، لازم است که پزشک علل اصلی بروز این عارضه را تشخیص داده و سپس تدابیری برای بهبود و کاهش اثرات منفی آن مد نظر قرار دهد. اصلی‌ترین راهکارهای درمانی این اختلال استفاده از داروهای زیر است:
• داروهای ضد قارچی در صورت ابتلا به عفونت قارچی
• قرص آنتی‌بیوتیک در صورت ابتلا به عفونت باکتریایی
• استفاده از کرم آنتی‌بیوتیک
• استفاده از شیاف‌هدی ضد قارچی
نتیجه گیری
در این مقاله از ابعاد مختلف، ترشحات واژن و دلایل ایجاد بوی نامطبوع در آن را مورد ارزیابی کامل قرار دادیم. ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، عفونت‌های قارچی و باکتریایی، استفاده از پوشش نامناسب و تغییرات هورمونی از عوامل موثر در ایجاد بوی بد ترشحات هستند. لازمه درمان بوی بد و حجم زیاد ترشحات در واژن، بررسی کامل و تشخیص دقیق پزشک درباره علت بروز این مشکل است. استفاده از روش دارو درمانی و رعایت نکات بهداشتی، اصلی‌ترین راهکار برای کنترل این عارضه خواهد بود.
سوالات متداول
1. آیا ترشحات غیرطبیعی فقط به علت عفونت ایجاد می شود؟
عدم رعایت نکات بهداشتی، تعویض نکردن نوار بهداشتی و تامپون در دوران قاعدگی، استفاده از صابون‌های معطر و دوش واژینال نیز ازجمله عوامل موثر در بروز ترشحات غیرطبیعی هستند.
2. چه زمانی باید نگران ترشحات واژن باشیم؟
اگر ترشحات در واژن با درد در حین ادرار کردن، حساسیت واژن، تورم، التهاب، قرمزی و سوزش یا تغییر رنگ ترشح و خونی شدن آن همراه باشد، لازم است که برای تشخیص علت بروز این مشکل به پزشک متخصص مراجعه کنید.
3. چگونه میتوان از ترشحات غیرطبیعی واژن جلوگیری کرد؟
انجام آزمایش منظم، رعایت نکات مربوط به بهداشت جنسی و فردی، عدم استفاده از محصولات معطر در نزدیکی واژن، اجتناب از دوش واژینال و استفاده از لباس‌های آزاد از جنس نخ ازجمله روش‌های پیشگیری از بروز این عارضه است.
