پارگی رحم هر چند آمار پایینی در بین مادران باردار دارد ولی با توجه به عوارض جدی که برای مادر و جنین در پی دارد نیازمند تشخیص به موقع و درمان است، این امر نقش مهمی در نجات جان مادر و جنین دارد، ریسک فاکتورهای مختلفی در افزایش شانس ابتلا به این عارضه نقش دارند از جمله داشتن سزارین قبلی و تصمیم گیری برای زایمان طبیعی، با آگاهی از علایم پارگی رحم لازم است جهت پیشگیری و درمان به پزشک مراجعه کرد.
پارگی رحم چیست؟
رحم اندام عضلانی است که نقش حمایت از جنین طی بارداری را به عهده دارد، این اندام دارای یک دیواره چند لایه است، طی پارگی رحم این لایه‌ها پاره شده و از هم باز می‌شوند، وجود اسکار قبلی در اثر سزارین ممکن است این بافت را ضعیف‌تر ساخته و طی فشار بارداری‌های بعدی و زایمان طبیعی منجر به جدا شدن بافت از هم شود.
انواع پاره شدن رحم
انواع پاره شدن رحم را بر اساس شدت عارضه می‌توان به دو نوع کلی تقسیم بندی کرد:
پارگی کامل رحم: زمانی که پارگی رحم از هر سه لایه دیواره رحم عبور کند پارگی کامل رخ می‌دهد.
پارگی ناقص رحم: زمانی است که پارگی به صورت جزئی بوده و همه لایه‌های دیواره رحم را درگیر نمی‌کند.
علائم پارگی رحم
علایم مختلفی در پارگی رحم مشاهده میشود از جمله:
· ضربان غیر طبیعی در قلب جنین
· فشار خون پایین و ضربان قلب سریع در فرد باردار
· بروز خونریزی شدید از واژن
· درد ناگهانی و ناراحتی در ناحیه شکم
· انقباضات مکرر که با توقف همراه نیست
· توقف و یا کند شدن زایمان
توجه داشته باشید برخی از افراد ممکن است در مراحل اولیه علایمی را مشاهده نکنند و با بررسی سوابق پزشکی فرد و کنترل شرایط او احتمال بروز آن تشخیص داده شود.
علت پارگی رحم
طی زایمان جنین در کانال زایمان حرکت می‌کند که می‌تواند فشار زیادی را به رحم وارد سازد، این امر می‌تواند سبب تضعیف بافت اسکار ناشی از سزارین و یا جراحی قبلی رحم گردد و در ادامه پارگی رحم رخ می‌دهد، بعد از بروز این مشکل جنین به داخل شکم مادر وارد می‌گردد.
بیشتر بدانید: زخم دهانه رحم
چه کسانی بیشتر در معرض خطر پاره شدن رحم هستند؟
وجود برخی ریسک فاکتورها احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهند از جمله:
· سزارین قبلی: پزشک طی سزارین دیواره رحم را برش می‌دهد، این بافت اسکار احتمال پاره شدن رحم را افزایش می‌دهد
· وجود ناهنجاری‌های مادرزادی یا ژنتیکی در رحم
· وارد آمدن ضربه به شکم
· وجود سایر سوابق جراحی رحم
· بارداری چند قلویی
· جنین بزرگ یا ماکروزومی
· استفاده از پروستاگلاندین ها در زایمان طبیعی
بیشتر بدانید: چسبندگی رحم در زنان
پارگی رحم چگونه تشخیص داده میشود؟
با توجه به غیر اختصاصی بودن علایم پارگی رحم، تشخیص آن کمی مشکل است، پزشک با بررسی وضعیت سلامت جنین و مادر می‌تواند احتمال بروز این عارضه را تشخیص دهد، ضربان ضعیف قلب جنین و افزایش انقباضات رحمی از جمله علایم هشدار دهنده هستند، در صورتی که سر جنین در لگن پایین قرار گرفته باشد اما در معاینه واژینال قابل لمس نباشد نیز ممکن است احتمال بروز پاره شدن رحم وجود داشته باشد، تشخیص دقیق پارگی رحم از طریق لاپاراتومی انجام میشود، با استفاده از این تکنیک برش‌های کوچکی در شکم ایجاد میشود تا مشخص گردد پارگی در دیواره رحم رخ داده است یا خیر.
تفاوت بین پارگی رحم و جدا شدن جفت چیست؟
برخی علایم جدا شدن جفت و پاره شدن رحم ممکن است مشترک باشد مانند خونریزی واژینال و احساس درد و ناراحتی در ناحیه شکم، اما باید توجه داشت این دو عارضه با هم متفاوت هستند، در زمان جدا شدن جفت، قبل از زایمان جفت از دیواره رحم مادر جدا می‌گردد و دیواره رحم پاره نمی‌گردد، اما می‌تواند عوارض جدی را به همراه داشته باشد.
درمان پارگی رحم
با تشخیص به موقع می‌توان روش موثر برای درمان پارگی رحم اتخاذ کرد، زایمان اورژانسی از طریق سزارین و تولد نوزاد برای دریافت مراقبت‌های ویژه می‌تواند از بروز عوارض احتمالی در او جلوگیری کند، در ادامه پزشک اقدام به ترمیم بافت رحم می‌کند، در مواردی که آسیب وارده به رحم زیاد و خونریزی شدید باشد، ممکن است تشخیص پزشک انجام هیسترکتومی و برداشتن رحم باشد.
خطرات و عوارض پارگی رحم چیست؟
عوارض پاره شدن رحم شامل دو گروه کلی است، عوارضی که جنین را دچار می‌کند مانند احتمال خفگی و آسیب مغزی جنین که در اثر کمبود اکسیژن اتفاق می‌افتد، برخی عوارض نیز مادر را درگیر می‌سازد، مانند خونریزی بیش از اندازه، عدم امکان باردار شدن مجدد به دلیل هیسترکتومی و مرده زایی.
آیا می‌توان از پارگی رحم جلوگیری کرد؟
با بررسی دقیق شرایط و سوابق پزشکی مادران باردار توسط پزشک و ارزیابی ریسک فاکتورهای احتمالی در شخص، می‌توان مراقبت‌های لازم را طی بارداری لحاظ کرد، انتخاب روش ایمن برای زایمان در این افراد بسته به نظر پزشک اهمیت زیادی دارد.
چه زمان باید از پزشک کمک بگیریم؟
برای حفظ سلامت جنین و مادر لازم است نسبت به هر علائم غیر طبیعی مانند خونریزی شدید واژینال، دردها و انقباضات مداوم و غیره حساس بود و در اسرع وقت به بهترین متخصص زنان در سنندج مراجعه کرد.
نتیجه گیری
هر چند پارگی رحم یک عارضه نادر است ولی به دلیل مشکلات جدی که می‌تواند مادر و جنین را درگیر سازد لازم است به موقع تشخیص و درمان گردد، از مهمترین راهکارهای پیشگیری از پاره شدن رحم بررسی دقیق سوابق پزشکی مادر است.
سوالات متداول
آیا می‌توان از زایمان طبیعی بعد از سزارین استفاده کرد؟
پاسخ این سوال بسته به شرایط هر فرد متفاوت است و لازم است شرایط پزشکی مادر توسط پزشک به خوبی ارزیابی گردد تا ریسک پارگی رحم به حداقل برسد.
پارگی رحم چه قدر در بین زنان باردار شیوع دارد؟
شیوع پارگی رحم در بین زنان باردار پایین است، در بین افرادی که یک بار سزارین قبلی داشته‌اند احتمال یک نفر در 300 نفر وجود دارد، و در افرادی که بیشتر از یک سزارین را تجربه کرده‌اند این آمار به 9 نفر در 300 نفر افزایش می‌یابد.
آیا پارگی رحم می‌تواند باعث مرگ مادران باردار شود؟
در صورت عدم رسیدگی اورژانسی این عارضه ممکن جان مادر و جنین را تهدید کند، البته آمار مرگ مادران در اثر پارگی رحم کمتر از 1 درصد است.
